Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Türk Lirası hem reel hem de nominal anlamda en zayıf zamanlarından birini yaşıyor. Değeri düşmüş para birimi ekonomiyi birçok açıdan (hem pozitif hem de negatif anlamda) etkiliyor. Örneğin mevcut Hazine ve Maliye Bakanımız Berat Albayrak’ın da sıklıkla belirttiği gibi rekabet gücü düşük para biriminin akla gelen ilk olumlu etkisi rekabetçi bir kura sahip olmak ve bu sayede ihracatı pozitif yönde etkilemek. Peki 9 yıllık süreçte 1.5 Türk Lirasından başlayıp 8 Ekim 2020 itibarıyla 7.93’e gelmiş olan kur, ihracatı pozitif etkiledi mi? Aşağıdaki grafikte de görebileceğiniz üzere bu soruya maalesef hayır cevabını vermeliyiz.
2011-2019 arasındaki zaman diliminde Dolar/TL kuru neredeyse 4 kat artmışken grafikte görüldüğü üzere ihracatımız dolar bazında ikiye dahi katlanmıyor. “Yerel para birimi değer kaybederse ihracat artar” fikrine olan mutlak inancımız özellikle iktisat biliminde çokça duyduğumuz “ceteris paribus” ilkesinden kaynaklanıyor. Bu ilke “diğer her şey sabit kalmak şartıyla…” anlamını taşıyor. Diğer her şeyin sabit olduğunu varsayarsak gerçekten de düşük kur ihracat üzerinde olumlu etki yaratır, yaratması beklenir ama sonsuz değişkenin olduğu gerçek hayatta, iktisat biliminde varsayıldığı gibi her şey sabit kalmıyor. İhracat üzerinde etkili olan birçok faktör var. Kur ise bu faktörlerden sadece bir tanesi.
Sonuç olarak ekonomik düzenin; toplumsal, teknolojik, politik vb. birçok alandaki gelişmeden etkilenen hassas bir yapıya sahip olduğunu unutmamalıyız. Bu alanda alınan her karar büyük bir titizlikle alınmalı ve sonuçları iyi hesaplanmalı. Aksi halde alınan karar yeterli etkiyi yaratmayabilir veya tam tersi etki yaratarak yıkıma sebep olabilir.
