TÜİK’in 2019 istatistiğine göre Türkiye’de doğuşta beklenen ortalama yaşam süresi yaklaşık 79 yıl. Bu sürenin Dünya’daki (özellikle teknoloji, sağlık gibi sektörler) ilerlemeleri de göz önüne alırsak her geçen sene artması yüksek bir ihtimal. Giderek artan yaşam süreleri bize daha uzun yaşanacak ve dolayısıyla daha özenli planlanma gerektiren bir emeklilik hayatı sunuyor. Özenle yapılması gereken emeklilik planının önemli sac ayaklarından birisi de eldeki birikimle doğru bir yatırım yapmak. İşte yatırım yapmaya yeni başlayanların mutlaka uygulaması gereken bazı tavsiyeler:
- Hedef Belirlemek: Yatırım yapmadan önce “neden yatırım yapıyorum?” sorusuna bir cevabınız olmalı. Bu soruya vereceğiniz cevaba göre neye ne kadar süre ile yatırım yapacağınızı da belirleyerek uygun bir yol haritası oluşturmalısınız.
- Yatırım Miktarı: “Sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyacı karşılamaya çalışmak…” bütçeniz sınırlı ve karşınıza sürekli harcama yapmanız gereken ihtiyaçlar çıkacak. Sonuçta birikiminiz artmayacak aksine ilerleyen zamanlarda azalma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak. Bu sorunun çözümü ise çok basit, bütçenizden yatırıma ayırmanız gereken kısmı en başta ayırmak. Böylece ihtiyaçlarınızı önem sırasına koyarak elde kalan bütçeyle karşılayabilirsiniz.
- Uygun Risk Seviyesini Bulmak: Yatırım yapabileceğiniz onlarca yatırım aracı mevcut. Bazıları neredeyse hiçbir risk taşımazken bazı yatırım araçları anaparanızın neredeyse tamamını kaybetme riskini taşıyor. Yatırım yapmadan önce risk açısından size en uygun yatırım araçlarını tespit edip yatırımınızı ona göre yapmanız çok önemli. Unutmayın, risk ile getiri doğru orantılıdır.
- Riski Çeşitlendirmek: Özellikle yüksek getiri hayalleriyle büyük yatırım yapanlar bu kuralı uygulamıyor ve ciddi zararlarla karşı karşıya kalabiliyorlar. Yatırım portföyünü çeşitlendirmek hem riski dağıtarak daha az zarar görmenizi sağlayacak hem de uzun vadede karınızı maksimize etmenizi sağlayacaktır.
- Panik Yapmamak-Acele Etmemek: İlk maddede belirttiğim gibi hedefinizi önceden belirleyerek planınıza uygun hareket etmeniz piyasadaki ani hareketlenmelerde zarar görmenizi engelleyecektir. Maalesef yeni yatırımcılar sürü psikolojisinin etkisi altında kalıp anlık panikle plansız hareket ediyor ve zarar görüyor. Örneğin 3 yıl elde tutma düşüncesiyle alınan x hisse senedi 1 senenin sonunda olumsuz performans gösterince satılıyor ve bu panik satışı sonucu ciddi zararlar söz konusu olabiliyor.
- Uzman Görüşü: Herhangi bir yatırım aracına yatırım yapmadan önce iyi bir araştırma yapmak ve konunun uzmanından tavsiyeler ve fikirler almak doğru yatırım yapmanızı sağlayacaktır. “bir tanıdıktan, dosttan…” alınan tavsiyeler büyük ihtimalle size zarardan başka bir şey getirmeyecek. Alanında uzman kişilere danışın, aldığınız bilgi ve tavsiyelerle yatırım planınızı uygulamaya koyun.
- Çok Fazla İşlem Yapmamak: Bu konuyu “panik” bölümünde de işleyebilirdim ama ayrı bir başlık açmayı daha uygun buldum. Çok kazanma hayaliyle, kaybetme korkusuyla ve bilgisizce yapılan işlemler yatırımınızın erimesine neden olabilir. Hedefinize bağlı kalarak sabırlı bir şekilde beklemek size uzun vadede muhakkak kazandıracaktır. Ayrıca yapacağınız her işlemde ödediğiniz komisyonlar ve vergi tutarları da karınızı yok edebilir.
